مقدمه

تنش میان روسیه و اکراین در شرایطی ادامه می­یابد که شاید برای نخستین بار در جهان، اینترنت، فضای مجازی و فناوری­های ارتباطی در صف خطوط مقدم جنگ قرار می­گیرد. از تحریم­های ابَرپلتفرم­های رسانه اجتماعی(فیسبوک، تیک­تاک، یوتیوب و توئیتر) علیه حساب­های کاربری روسی گرفته، تا کمک­های زیرساختی اتحادیه اروپا به اکراین، دسترسی مردم اکراین به اینترنت ماهواره­ای، حملات سایبری متعدد به پایگاه­های دولتی هر دو کشور، دستکاری الگوریتم جستجوی گوگل به درخواست اتحادیه اروپا و یا حتی تحریم داخلی نظیر: محدودسازی دسترسی کاربران روسی به برخی رسانه­های اجتماعی توسط دولت این کشور. دامنه این مداخلات فناوری­محور به قدری وسیع و وزن آن­ها تا اندازه­ای سنگین است که می­توان به جرأت عبارت جنگ مجازی را در کنار سایر ابعاد این پدیده ناگوار و غیرانسانی مثل: اقتصاد، تسلیحات، راه­های ارتباطی، روابط دیپلماتیک و ... مشاهده کرد. در این میان، بار دیگر بحث از معنا و مفهوم حکمرانی(Governance) و حاکمیت(Sovereignty) در دنیای به ظاهر بدون مرز و خط­کشی اینترنت، با بالاگرفتن درگیری­های فیزیکی بر سر مرز و سرزمین که از قضا به دنیای مجازی نیز کشیده شده است، به میان آمده است. در این یادداشت مروری خواهیم داشت بر مقاله­ای با عنوان «علیه حاکمیت در فضای مجازی» اثر میلتون مولر استاد برجسته دانشگاه فنی جورجیا و متخصص در حوزه حکمرانی اینترنت که در سال 2020 نوشته شده است و از اصلی­ترین نظریات مرتبط در این خصوص به شمار می­رود. مولر در این مقاله کوشیده است سرنوشت مفهوم حاکمیت سرزمینی را در مواجهه با چالش­های فضای مجازی مبتنی بر IPها و زیرساخت­های داده­محور تشریح کند و حداقل بر روی کاغذ دولت­ها را از صرافت بازتولید حاکمیت ملی-سرزمینی در عرصه اینترنت بویژه در لایه زیرساخت، دسترسی و اتصال منصرف سازد، چه اینکه از نظر او لوازم مدل حکمرانی سنتی با ماهیت نقاط اتصال و پایداری شبکه جهانی سر ناسازگاری دارد. بازخوانی نقطه نظرات این متفکر در پارادایم آمریکایی حکمرانی فضای مجازی که غالبا اصالت را بر فعالیت آزاد و بی­دردسر شرکت­های خصوصی می­دهد، این بار در حاشیه وقایع جنگ روسیه و اکراین و به طور خاص سیاست­های اتخاذشده در همکاری نزدیک میان پلتفرم­های بزرگ آمریکایی و سیاست­های اتحادیه اروپا، ابعاد چالش­برانگیزی از مفهوم حاکمیت مجازی (بخوانید امکان­سنجی ملی­سازی اینترنت) به نمایش می­گذارد. 

لینک گزارش

لینک دریافت گزارش کامل