توسعه فناورانه صنعت گلخانه، مزیتی رقابتی و هوشمند در راستای توسعه پایدار منطقه آزاد ماکو
معرفی
با افزایش جمعیت کره زمین، پیشرفت کشاورزی در جهان نیز رشد صعودی داشته است. جمعیت این سیاره بر اساس آخرین گزارش سازمان فائو سازمان ملل (FAO) تا سال ۲۰۵۰ به ده میلیارد نفر خواهد رسید که این امر موجب افزایش ۵۰ درصدی تقاضا برای محصولات کشاورزی می‌شود. در راستای رسیدن به این سطح از نرخ رشد با مشکلاتی نظیر تأمین آب مصرفی، زمین قابل‌کشت، افزایش هزینه‌ها و تغییرات آب و هوایی روبرو هستیم. بنابراین برای پاسخگویی به این حجم از تقاضا، تحولاتی بنیادین و نوآورانه در عرصه‌های تولیدی همچون کشاورزی احساس می‌شود. در ایران نیز شرایط به همین منوال است؛ تراکم جمعیت در اراضی کشاورزی ما حدود ۴ نفر در هر هکتار است که تراکم بالایی از این نظر در جهان به‌حساب می‌آید. علی‌رغم وسعت زیاد کشور، به علت محدودیت‌هایی مانند کوهستان‌ها و بیابان‌ها و نیز شوری و قلیایی بودن خاک، سطح اراضی قابل‌کشت بسیار محدود است. از طرفی در کنار محدودیت زمین‌های قابل‌کشت باید به محدودیت منابع آبی در تمامی پهنه جغرافیایی کشور هم اشاره کرد. در حوضه‌های آبریز بین‌المللی ایران نیز مناقشات و شرایط ژئوپلیتیک ممکن است در هر زمانی میزان حقابه‌های کنونی را تغییر دهد و رژیم تازه‌ای را برای استفاده از آب معرفی کند.
تمامی این استدلال‌ها حرکت به سمت کشت گلخانه‌ای را توجیه می‌کند. کشت گلخانه‌ای بر اساس تحقیقات صورت گرفته در برنامه گلخانه، یک دهم کشت در فضای آزاد آب مصرف می‌کند و در عوض ده برابر بیشتر هم محصول می‌دهد. از طرفی کیفیت محصولات گلخانه‌ای بهتر و سالم‌تر است. در این راستا منطقه آزاد ماکو ازجمله مناطقی است که می‌تواند به‌عنوان قطب تولید محصولات گلخانه‌ای در کشور مطرح شود که علت شکل‌گیری برنامه گلخانه هم در سازمان منطقه آزاد ماکو نیز بر همین اساس بوده است. وجود منابع آب کافی، موقعیت جغرافیایی مناسب و نزدیکی به بازار مصرف، استفاده از مزایای منطقه آزاد بودن و غیره ازجمله پتانسیل‌های اولیه‌ای است که می‌تواند موجبات توسعه کشت گلخانه‌ای را در این منطقه فراهم سازد.
مهمترین اهداف پروژه
- شناخت گونه‌های مختلف کشت گلخانه‌ای به لحاظ نوع بستر، پوشش و نوع تکنولوژی مورداستفاده در ایران و جهان؛
- امکان‌پذیری اولیه کشت گلخانه در منطقه آزاد ماکو از طریق مصاحبه با کارشناسان مربوطه و بررسی تجارب شرکت‌های توسعه‌دهنده کشت گلخانه‌ای؛
- بررسی شهرک‌های گلخانه‌ای در سه شهرستان شوط، ماکو و پلدشت ازنظر شرایط فنی و فیزیکی، مالکیت و الگوی واگذاری؛
- ارتباط با شرکت‌های معتبر توسعه‌دهنده کشت گلخانه‌ای از طریق وزارت جهاد کشاورزی و بررسی نحوه تعامل و همکاری آن‌ها در فرایند توسعه کشت گلخانه در منطقه؛
- مستندسازی دو مورد از تجارب موفق کشت گلخانه‌ای در کشور و استفاده از درس آموخته‌های آن‌ها در مسیر توسعه کشت گلخانه‌ای در منطقه موردمطالعه؛
- و درنهایت تدوین توصیه‌های سیاستی مطابق با گام‌های طی شده در راستای توسعه کشت گلخانه‌ای در منطقه آزاد ماکو